Nazywając się anarchistami, wyrażamy przez to przede wszystkim, że nie chcemy traktować innych tak, jakbyśmy sami nie chcieli być przez nich traktowani, że więcej nie będzie­my tolerować nierówności, która pozwoliłaby komukolwiek z nas używać swej siły, podstępu, zdolności w sposób, jaki by się nie podobał nam samym. Ale równość we wszystkim - synonim sprawiedliwości - to anarchizm... Nie tylko tej abstrakcyjnej trójcy: Prawu, Religii i Autorytetowi wypowiadamy wojnę. Stając się anarchistami, rozpoczynamy ją przeciwko całej fali oszukaństwa, podstępu, wyzysku, znieprawienia, występku, słowem - nierówności, które spaczyły nasze serca. Wypowiadamy wojnę takiemu sposobowi postępowania i myślenia. Rządzony, oszukiwany, wyzyskiwany, prostytutka i temu podobni, ranią przede wszystkim nasze uczucia równości.

• państwo jest uosobieniem zła i tworem, który najskuteczniej ogranicza wolność człowieka
• państwo jest instytucją, która przeszkadza naturalnemu rozwojowi społeczeństwa
• anarchizm dowiódł, że autorytet państwa, rozszerzającego coraz bardziej zakres swej władzy, jest faktycznie tylko szkodliwą, nieużyteczną nadbudową, którą wzniesiono w interesie kapitału
• państwo w całej swej historii służyło do przeszkadzania w jednoczeniu się ludzi, dla paraliżowania inicjatywy miejscowej, dla tłumienia istniejących wolności i zabijaniu w zarodku nowych
• niepodobna jest zrobić nic pożytecznego dla ludu przy pomocy machiny administracyjnej
• na Syberii straciłem wszelką wiarę w organizację państwową i nosiłem w sobie grunt przygotowany pod zasiew idei anarchizmu
• wszystko to co kiedyś było uważane za funkcję państwa, jest dziś kwestionowane; ludzie załatwiają swe sprawy daleko łatwiej i lepiej bez pośrednictwa państwowego
• ludzkość dąży do sprowadzenia działalności rządów do zera , czyli do zniesienia państwa, tego uosobienia niesprawiedliwości, ucisku i monopolu
• wszelkie państwo to sojusz bogatych przeciwko biednym, sojusz posiadających władzę przeciwko tym, którymi rządzą
• wszelki rząd, wszelka władza powstała jako wynik wojny
• tam gdzie nie ma i nigdy nie było wojny - nie ma rządu
• sama istota państwa stanowi przeszkodę podstawową dla rozwoju społeczeństwa na zasadach równości i wolności, ponieważ państwo jest formą historyczną , która utworzona została w celu przeszkodzenia takiemu rozwojowi

/\ /\ /\

• uśpione przez dwadzieścia lat nadzieje obudziły się na nowo, gdy rozległo się z Londynu wezwanie do robotników wszystkich narodowości, barw skóry i płci, by się zjednoczyli
• jedna idea ocalała z powszechnego pogromu: idea braterstwa robotników z wszystkich krajów

/\ /\ /\

• czyż można określić jaka cząstka bogactw, w których nagromadzeniu bierzemy wszyscy udział należy się każdemu z nas?
• system pracy zarobkowej jest wynikiem przywłaszczenia indywidualnego narzędzi produkcji i ziemi; jest on zarazem koniecznym warunkiem rozwoju produkcji kapitalistycznej: wraz z nią musi też zginąć
• za pieniądze - mówili - można kupić wszystko, czego potrzeba; okazało się szakże niebawem, że była to droga błędna; historia współczesna doprowadza jednostkę do przekonania, że bez pomocy wzajemnej i współdziałania nic nie wskóra, nawet jeśli kufry swe wypełni po brzegi
• społeczeństwo, które zniesie własność prywatną będzie musiało zorganizować się na zasadach komunizmu anarchistycznego
• każdemu według potrzeb
• bierzcie ile wam potrzeba
• czyż można wątpić, że w dniu w którym narzędzia produkcji zostaną oddane do użytku ogółu, gdy wszyscy pracować będą wspólnie, a praca, odzyskując należne jej miejsce, wytwarzać będzie o wiele więcej, niż potrzeba na zaspokojenie wszystkich ludzkich potrzeb - czyż można wątpić że wtedy tendencja ta, już dziś tak potężna, upowszechni się tak dalece, iż stanie się właśnie zasadą życia społecznego
• w dzisiejszych warunkach oddawać się pracy fizycznej to znaczy być zamkniętym przez długie godziny w niezdrowym pomieszczeniu, być skazanym na lichy zarobek, na niepewność jutra, na bezrobocie, bardzo często na nędze, a coraz częściej na śmierć przedwczesną w szpitalu, to znaczy mieć na czole przez całe życie piętno niższości, zadowalać się okruchami spadającymi ze stołów klasy uprzywilejowanej
• i tak będzie dopóty, dopóki istnieć będą obok siebie dwie klasy ludzi - luidzi pracujących fizycznie i ludzi mianujących się "pracownikami ducha", dopóki istnieć będą ręce czarne i białe

/\ /\ /\

• ale nasz komunizm nie jest komunizmem falansterów (od "falanga" - system socjalizmu utopijnego Fouriera - zrzeszenie spółdzielcze obejmujące około 1600 ludzi), ani komunizmem niemieckich teoretyków władzy państwowej; jest to komunizm anarchistyczny - bez rządu, komunizm ludzi wolnych
• socjaliści współcześni dążą do równości:
  • pod względem praw do pracy;
  • pod względem pracy (obowiązku pracy);
  • pod względem sposobów kształcenia się;
  • pod względem praw i obowiązków społecznych - przy możliwie największej swobodzie rozwijania swych indywidualnych właściwości;
  • pod względem uzdolnień - pod warunkiem, że nie są szkodliwe dla społeczeństwa;
  jeżeli chcą oni skupić silną władzę w ręku, bądź rządzącej mniejszości, bądź "starszych" pochodzących z wyborów i tym sposobem składają w ofierze niezależność osobistą; nie uważają za możliwą realizację takiego ustroju, w którym wszystkie cztery formy równości urzeczywistniałyby się w jednakowym stopniu i poświęcają jedną z form dla osiągnięcia innych

/\ /\ /\

• bo czyż nie jest oczywistym nonsensem powołać kilku ludzi i powiedzieć im: "układajcie i wydawajcie prawa, dotyczące wszystkich przejawów i potrzeb życia naszego, nawet jeśli żaden z was nie ma o nich pojęcia?"
• wszyscy coraz lepiej zaczynają rozumieć, że rząd większości równa się oddaniu wszystkich spraw kraju na pastwę krzykliwym "żabom błotnym", zasiadającym w Izbie i komisjach, słowem ludziom, którzy nie posiadają własnego zdania
• parlamentaryzm jest najodpowiedniejszą formą organizacji dla społeczeństwa opartego na pracy najemnej i wyzysku mas ludowych przez posiadaczy kapitału
• każdemu ustrojowi ekonomicznemu odpowiada pewna właściwa dlań forma ustroju politycznego i niepodobna zreformować własności bez wprowadzenia jednocześnie nowej organizacji życia politycznego
• społeczeństwo wolne, które obejmie w posiadanie, wspólne wszystkim ludziom dziedzictwo, zmuszone będzie szukać nowej organizacji, bardziej odpowiadającej warunkom nowej ery ekonomicznej dziejów i znajdzie ją w swobodnym grupowaniu się i w wolnej federacji grup
• chętnie cytują wolności angielskie i łączą je bez zastanowienia z parlamentem; ale zapominają w jaki sposób, czysto rewolucyjny, każda z tych wolności wydarta została temu samemu parlamentowi; organizując trades-uniony i strajk wbrew przepisom parlamentu i szubienicom z 1813r., otrzymali robotnicy angielscy prawo łączenia się w związki i strajowania
• parlament wkracza ciągle w prawa polityczne kraju i znosi je jednym pociągnięciem pióra, zupełnie jak król, gdy nie ma przed sobą masy gotowej do buntu
• społeczeństwo eręcza władzę małej względnie liczbie osób, z konieczności wręcz istnieć muszą rządy osobiste, grono rządzących bowiem szuka tylko osoby, której by się oddało
• rządy parlamentarne odznaczają się niezwykłym okrucieństwem w chwilach walki ludu z burżuazją
• parlamentaryzm nie powstrzymuje od wojen, dąży do centralizacji i rozszerzania swych atrybutów kosztem inicjatywy obywateli
• parlamentaryzm jest zorganizowanym systemem interesów burżuazji, związany więc jest z ustrojem kapitalistycznym i z chwilą jego upadku sam upaść powinien
• dzieje ostatniego pięćdziesięciolecia dały nam szereg wymownych dowodów, świadczących o zupełnehj niezdolności rządy parlamentarnego do wywiązania się z zadań, które nań włożyć chciano
• kiedyś mówić będą o wieku dziewiętnastym, jako o epoce bankructwa parlamentaryzmu
• dziś, gdy jakaś grupa rozsiana po wszystkich zakątkach ziemi, pragnie zorganizować się dla wspólnego celu, to już nie bawi się w obieranie parlamentu międzynarodowego z deputowanymi dobrymi do wszystkiego i nie mówi im: "uchwalajcie dla nas prawa, a my im będziemy posłuszni"; jeśli nie mogą porozumieć się bezpośrednio lub listownie, wtedy wysyłają delegatów, gruntownie obeznanych z daną sprawą i powiadają im: "starajcie się dojść do zgody w takiej a takiej kwestii i wtedy wracajcie do nas - nie z gotowymi paragrafami praw, lecz wypracowanym projektem porozumienia, które przyjmiemy lub odrzucimy"

/\ /\ /\

• rewolucja to okres przyspieszonej ewolucji, przyspieszonego rozwoju i szybkich zmian; za każdym razem gdy do nich dochodzi, może wybuchnąć wojna domowa w mniejszej lub większej tylko skali
• rewolucja jest nie do uniknięcia, cała zaś sprawa polega na tym, by osiągnąć jak największe wyniki przy jak najmniejszych rozmiarach wojny domowej i najmniejszej liczbie ofiar; należy zatem unikać mnożenia nienawiści, co jest tylko wtedy możliwe, gdy uciemiężeni zostaną dostatecznie uświadomieni w swoich dążeniach i zamiarach, gdy będą mieli jasno sprecyzowane ideały
• warunkiem powodzenia rewolucji jest, by idea jej była szeroko rozpowszechniona, by dotarła do każdego miejsca i by w umyśle każdego robotnika i chłopa złączyła się z pojęciem anarchii
• rewolucja od samego początku powinna być aktem sprawiedliwości wobec "poniżonych i skrzywdzonych", a nie obietnicą naprawy zła w przyszłości; w przeciwnym razie na pewno upadnie
• przyszła rewolucja mieć będzie charakter powszechny, którego nie miały poprzednie rewolucje; jeśli w przeszłości były możliwe lokalne przewroty, to teraz, przy obecnie istniejących bliskich związkach między wszystkimi krajami i przy obfitości przyczyn sprzyjających wybuchowi rewolucji w każdym z nich, pożar rewolucji nieuchronnie przeniesie się i obejmie całą Europę
• dla rozpoczęcia wszelkiej rewolucji konieczne jest przede wszystkim poczucie niezadowolenia z obecnego stanu, świadomość beznadziejności połóżenia i brak możliwości zmiany tego zwykłą drogą, w końcu zaś - gotowość ryzyka, by zmienić ową sytuację
• dla powodzenia rewolucji niezbędne jest: siła naporu, słabość rządu, jasność żadań
• rewolucja to:
  • nieskończenie więcej niż szereg ruchów powstańczych na wsi i w miastach; ona jest czymś więcej niż zwykłą, choćby nawet bardzo krwawą walką stronnictw, bitwą uliczną; jest szybkim, w ciągu paru lat następującym obaleniem urządzeń, które wymagały stuleci, aby się zakorzenić, a wydawały się tak trwałe i niewzruszone, że najgwałtowniejszi reformatorzy ledwo się odważyli napadać na nie w swych pismach
  • zapadnięcie się, to szybkie zgruchotanie w ciągu paru lat wszystkiego co stanowiło dotychczas istotę życia społecznego, religijnego, politycznego i gospodarczego pewnego narodu, to obalenie nabytych pojęć i powszechnych wyobrażeń o tych wszystkich tak zawikłanych stosunkach zbiorowiska ludzkiego
  • rozwój nowych idei równościowych o stosunkach między obywatelami - idei, które wkrótce stają się rzeczywistością, a wtedy zaczynają promieniować na sąsiednie narody, przekształcają świat oraz narzucają następnemu stuleciu swoje piętno, swe zagadnienia, naukę, kierunek rozwoku ekonomicznego, politycznego i moralnego
• rząd rewolucyjny jest pojęciem zawierającym sprzeczności; przymiotnik "rewolucyjny" oznacza coś takiego, co z żadnym rządem nie może mieć wspólnego; wyraz "rząd" oznacza porządek, którego rewolucja jest negacją; nie ma zatem potrzeby tworzenia rządy rewolucyjnego, nawet w przejściowej epoce

/\ /\ /\

• wojna państwa, pokój mas
• uważałem za nieszczęście już samo wstąpienie do szkoły wojskowej
• przynależność do armii, choćby w najniszej randze oznacza zgodę i współudział w zabijaniu

/\ /\ /\

• czyń drugiemu to, cobyś chciał, aby tobie czyniono w podobnych okolicznościach
• co się zaś tyczy pojęcia "dobra" i dążeniu ku niemu, to uznanie pomocy wzajemnej za podstawowy rys w życiu wszystkich istot żywych niewątpliwie stanowi prawdę budzącą entuzjazm
• etyka nawołuje do czegoś wyższego: do miłości, do męstwa, do braterstwa, do poszanowania samego siebie, do życia zgodnego z ideałem
• jeśli człowiek pragnie żyć życiem, w którym wszystkie jego siły będą się mogły w pełni przejawić, to musi raz na zawsze wyrzec się myśli, że można żyć nie licząc się z potrzebami i pragnieniami innych
• pomoc wzajemna wewnątrz gatunku jest głównym czynnikiem, głównym sprawcą tego, co można nazwać postępowym rozwojem
• rządzony, oszukiwany, wyzyskiwany, prostytutka i temu podobni, ranią przede wszystkim nasze uczucia równości
• kobieta to "kozioł ofiarny ludzkości" pozostający w "jarzmie niewoli kuchennej"
• dlaczego praca kobiet zawsze liczy się za nic? dlaczego w każdej rodzinie matka, a często i parę służących poświęcają cały czas sprawom kuchennym? dzieje się tak dlatego, że dotąd nawet ludzie, dążący do wyzwolenia "ludzkości" nigdy w swych wyzwoleńczych marzeniach nie brali w rachubę kobiety, uważając za rzecz niegodną mężczyzny myśleć o "tych wszystkich sprawach kuchennych", które w całości zwalili na barki swego kozła ofiarnego
• pamiętajmy o tym, że rewolucja, która się będzie upajała pięknymi frazesami o Wolności, Równości i Braterstwie a pozostawi jednocześnie domowe niewolnictwo kobiety nie będzie wcale rewolucją, gdyż połowa ludzkości jęcząca w jarzmie niewoli kuchennej, będzie musiała po raz wtóry dokonać rewolucji żeby się wyzwolić spod ucisku drugiej połowy

/\ /\ /\

• religijna propaganda niesie ze sobą zło, przeważające nad dobrymi jej stronami: uczy ona posłuszeństwa, uczy podporządkowania się autorytetowi i wysuwa na czoło przede wszystkim ludzi ambitnych, którzy lubią rządzić
• kościół jest to zorganizowana osłona podporządkowania ludzi wszelkiej władzy
• kościół to rząd "wybranych" z nieuniknionymi wadami wszelkiego rządu - to odstępstwo od woli założycieli religii
• kościół odrzucił w życiu dobroć i wszechprzebaczenie; co więcej w prześladowaniu swych przeciwników był bezgranicznie okrutny
• lecz najgorsze było to, że gdy tylko chrześcijaństwo stało się kościołem państwowym, zapomniało o odpuszczeniu win i dokonywało zemsty za każdą przewinę, nie w mniejszym stopniu niż czynili to wschodni despoci
• wszelki opór władzy kościelnej kościół karał ze zgoła wschodnim okrucieństwem - torturami i stosem; w tym celu kościół zachodni stworzył odrębną instytucję - Inkwizycję "świętą"
• chrześcijaństwo przestało być religią ukrzyżowanego Chrystusa, by stać się religią państwa, w ten sposób dwa podstawowe nakazy chrześcijaństwa - równość i odpuszczenie win - zostały odrzucone
• kościół broniąć tego, co uważał za czystość wiary, i gnębiąc to co uważał za jej skażenie i za występną herezję, wkrótce doszedł do krańcowego okrucieństwa w swych prześladowaniach "odstępców"
• w imię powodzenia w tej walce kościół szukał, a następnie już zażądał poparcie ze strony świeckich władz, które z kolei od kościoła wymagały przychylnego stosunku i popierania środkami religii ich despotycznej władzy nad ludem
• ruch, który się zaczął jako protest przeciwko bezeceństwom władzy, stawał się tej władzy narzędziem; błogosławieństwo kościoła nie tylko przebaczało władcom ich przestępstwa, lecz nawet przedstawiało te przestępstwa kao wypełnianie rozkazów boskich

/\ /\ /\

• wolność to wizja wolnych gmin, połączonych w dobrowolne związki władających całą ziemią , bez popów, panów i urzędników, gdzie władzą są ogólne zgromadzenia, które decydują o wstąpieniu do związku
• całe zło w świecie bierze się ze sprzecznych z naturą sztucznych instytucji i struktur, które krępując wolną, spontaniczną działalność jednostek uniemożliwiają realizację naturalnych, wrodzonych ideałów równości i sprawiedliwości
• pozostawiając każdej jednostce zupęłną swobodę myśli i czynu możemy się spotkać z pewnym krańcowym ujmowaniem naszych zasad, ale samo życie społeczne w połączeniu z jawną i szczerą krytyką pojęć i czynów usunie powoli tę krańcowość
• WOLNOŚĆ JEST NAJSKUTECZNIEJSZYM ŚRODKIEM PRZECIWKO WSZELKIM NIEWŁAŚCIWOŚCIOM WYPŁYWAJĄCYM Z NADUŻYCIA WOLNOŚCI

/\ /\ /\

/\ /\ /\