..:: KLASSIKER ::..

Już od najmłodszych lat młodzieńczych wykazywał zainteresowania społeczno-polityczne. W wieku lat 15 publikował swoje prace w piśmie "Zorza". Główną ich treścią i przekazem była nieodłączna w jego całej późniejszej twórczości idea braterstwa ludzi. Mimo tak młodego wieku współpracował już z I Proletariatem. W 1885 roku rozpoczyna studia w Krakowie, tworzy wśród studentów koła socjalistyczne. Jednak konserwatywno-klerykalne środowisko krakowskie mu nie odpowiada i przenosi się do Genewy. Odgrywa czołową rolę przy powstaniu II Proletariatu. W 1891 roku tworzy "Zjednoczenie Robotnicze". W 1892 przystąpił do pracy w nowoutworzonej PPS. Wyjazd do Szwajcarii w 1895 rozpoczął nowy okres studiów i rewizji poglądów, czego następstwem było odejście od ruchu robotniczego i marksizmu oraz powstanie szkieletu teorii socjalizmu bezpaństwowego. "Wyjechał jako ortodoksyjny marksista i działacz partyjny, wracał z nową teorią socjalizmu bezpaństwowego, własną, apolityczną, wracał jako utopijny zwolennik natychmiastowego wcielenia w życie ideałów komunizmu i bezpaństwowości, jako anarchista, choć może nie chciał sobie tego uświadamiać". Po 1905 roku naczelną rolę w jego działalności odgrywa sprawa kooperatyzmu i wcielanie tej idei w życie. Od czasu przybycia do Warszawy w 1910 roku stan jego zdrowia się pogarsza. Gruźlica i narkotyki wyniszczają jego organizm. Po utworzeniu Uniwersytetu Warszawskiego w 1915 zostaje powołany na profesora i obejmuje katedrę psychologii doświadczalnej. Wkrótce potem zostaje kierownikiem Instytutu Psychologii. W 1917 roku rozpoczyna wykłady z metafizyki doświadczalnej.

Urodził się w Jasnej Polanie, studiował wschodnie języki i prawo, następnie wstąpił do wojska i w randze oficera pełnił służbę na Kaukazie. Po wojnie krymskiej przeszedł do rezerwy. Znaczną uwagę poświęcił sprawom oświaty, zakładając szkołę dla ludu we własnym majątku. W latach 1857-61 odbywał podróż po Europie Zachodniej spotykając się z wieloma ludźmi. Podczas swej podróży spotkał się także z anarchistą P.Proudhon. Na przełomie lat 70. i 80. Tołstoj przeżył głęboki kryzys światopoglądowy, co skłoniło go do przemyśleń nad nowym odczytaniem sensu chrześcijaństwa. Idee te ogłosił w szeregu traktatów społeczno-politycznych poddających ostrej krytyce państwo i jego instytucje do których m.in. należy "Odbudowanie piekła".

Piotr Kropotkin był potomkiem jednego z najstarszych rosyjskich rodów wywodzących się wprost od Ruryka. Od najmłodszych lat był ceniony za życzliwość, otwartość, inteligencję, przywiązanie do ludu. Kształcił się w elitarnym korpusie paziów, który przygotowywał dygnitarzy do służby państwowej. Jednak zrezygnował z pewnej i świetlanej kariery dworskiej na rzecz nie tylko walki z samowładztwem, jak wielu z jego pokolenia, ale z państwem, władzą, autorytetem w każdej postaci. Impulsem do takiej decyzji był niewątpliwie pobyt na Syberii, którą dobrowolnie wybrał ukończeniu nauki w korpusie. Właśnie to realia Syberii zachwiały wiarę młodego oficera w organizację państwową. Świadomość że mógłby być użyty w karnej ekspedycji niszczącej ruch narodowo-wyzwoleńczy napawała go grozą. Dlatego też po powrocie z Syberii włącza sie do ruchu rewolucyjnego. Aresztowany w 1874 ucieka z więzienia i emigruje za granicę, gdzie spotyka się z tamtejszym środowiskiem rewolucyjnym. Tak więc do ruchu anarchistycznego przystaje w tym samym czasie, kiedy to kończy swój burzliwy żywot Bakunin (nigdy się nie spotkali!). Włącza się aktywnie w rewolucyjny wir. Pisze przemówienia, eseje, odezwy, uczestniczy w Międzynarodówce. Po wybuchu rewolucji lutowej w 1917 schorowany siedemdziesięciokilkoletni starzec wyrusza w długą i bolesną drogę do kraju. Jednak ma zastrzeżenia co do samej Rewolucji i usuwa się z życia publicznego. Jego pogrzeb staje się jedną z ostatnich wielkich manifestacji anarchistycznych. O tym jak wierne ideałom , dobre i prawe było jego życie świadczą m.in. słowa Romain Rolland: "Kropotkin był tym, o czym Tołstoj bezustannie pisał".

Bakunin urodził się w licznej, acz zamożnej rodzinie ziemiańskiej. W wieku 14 lat został wysłany do artyleryjskiej szkoły oficerskiej, którą opuścił wbrew woli ojca. W Moskwie dotarł do grona wybitnej inteligencji rosyjskiej, efektem czego było zainteresowanie filozofią. Pod wpływem poglądów Hegla przyszły "apostoł powszechnego zniszczenia" stał się w poglądach społecznych prawicowym konserwatystą. Dopiero pod wpływem Hercena poglądy społeczno-polityczne Bakunina stają się radykalne. Wyjazd za granicę i kontakty z tamtejszym kręgiem radykalnym, w tym także z Marxem umacniają jego rewolucyjne przekonania, które ewoluują w stronę anarchizmu. Postulując zaś "filozofię czynu" z właściwym sobie zapamiętaniem rzuca się w wir działalności rewolucyjnej. Nawiązuje kontakty z polską emigracją, jawiąc się jako wielki przyjaciel Polski i Polaków, uczestniczy w rewolucjach, a także próbując realizować swe marzenie o wielkiej federacji, postuluje stworzenie ruchu slawistycznego. Mimo zmian w swych poglądach, od prawicowego heglisty do anarchisty Bakunin pozostaje sobie wierny w ciągłym poszukiwaniu rozwiązania problemu wolności. Te poszukiwania są bowiem elementem scalającym z pozoru całą jego bezładną działalność i twórczość. Całe bowiem jego życie, wiecznego rewolucjonisty odzwierciedlało ideał do którego dążył - Wolność absolutna.

Ojciec anarchizmu, ponieważ jako pierwszy w historii już w 1840 roku w dziele "Co to jest własność" nazwał system społeczny proponowany przez siebie "anarchią", a siebie anarchistą - "Je suis anarchiste!".Od tej to dopiero pory kierunek ten w myśli społecznej zaczęto powszechnie nazywać anarchizmem. Pochodził z rodziny chłopów-górali nie podlegających powinnościom pańszczyźnianym. Od najmłodszych lat wykazywał on zainteresowanie dziennikarstwem, co w dużym stopniu wpłynęło na jego dalsze życie. Pisze wiele rozpraw społeczno-politycznych, nacechowanych już wówczas rewolucjonizmem i antyklerykalizmem. W tym okresie poznaje twórczość Hegla i przede wszystkim Fouriera pod którego wpływem został już do końca życia. Formułuje własny program społeczny, na tyle kontrowersyjny, iż spędza pewien czas w więzieniu. W czasie rewolucji, choć bez zbytniego entuzjazmu, rzuca się w wir działań. Z entuzjazmem pod koniec swego życia wita konstytuowanie się I Międzynarodówki, jako ducha demokratycznej i międzynarodowej solidarności robotników.

Urodził się w Capui, niedaleko Neapolu. Gdy studiował medycynę na Uniwersytecie Neapolitańskim znalazł się pod wpływem republikanizmu Mazziniego,Komuny Paryskiej co zaowocowało w 1871 jkego wstąpieniem do neapolitańskiej sekcji Międzynarodówki, gdzie poznał m.in. Bakunina. W latach 1872-76 dwukrotnie był osadzany w więzieniu za rozpowszechnianie idei Międzynarodówki we Włoszech. W 1877 wraz z 30 innymi towarzyszami rozpoczął powstanie w prowincji Benevento. Uzbrojony oddział pod czarno-czerwonymi flagami, witany z entuzjazmem zajął bez walki wioskę Letino, wywłaszczono dobra, zniszczono oficjalne dokumenty, a broń i pieniądze rozdano między ludzi. Po roku wszystkich aresztowano i wtrącono do więzienia. Po wyjściu z więzienia udał sie do Genewy, gdzie współpracował z Kropotkinem. Wydalony ze Szwajcarii przybył do Londynu, gdzie w 1881 powołano Międzynarodówkę Anarchistyczną. Potem walczył przeciw brytyjskim kolonistom w Egipcie. Następnie systematycznie wydalany mieszkał we Włoszech, Buenos Aires, Londynie. Ustawiczne represje nie przeszkadzały mu przez cału czas wydawać rozmaite periodyki anarchistyczne. Jednak pod koniec 1926 faszystowski rząd Mussoliniego nałożył na niego areszt domowy. Mimo to dalej kierował dystrybucją prasy anarchistycznej. W 1932 zachorował i zmarł na dolegliwości oddechowe.

Urodził się w Concord i tam spędził całe życie. Dlatego też nazywano go "produktem w stu procentach lokalnym". Podróżował niewiele, głównie w okolice Concord. Był ekscentrykiem i samotnikiem. Po skończeniu Uniwersytetu Harvarda został nauczycielem matematyki w szkole w Concord. Po miesiącu stracił pracę, gdy odmówił karania uczniów chłostą. Z bratem otworzył szkołę prywatną, jednak mimo wielu chętnych zamknęli ją w 1841. Przez następne lata imał się różnych prac. Następnie zamieszkał w domu Emmersona 1841-43 co zaowocowało, iż pod namową swojego 'mistrza' zaczął prowadzić Dziennik, pośmiertnie wydany w 14 tomach. Po opuszczeniu domu Emmersona pojechal do siostrzeńca do NY, ale duże miasto go męczyło, więc w 1845 przeniósł się nad położony w concordzkich lasach staw Walden, gdzie zbudował sobie chatę i w samotni spędził 2 lata. Owocem tego była książka "Walden" - zbiór 18 esejów. W 1845 popadł w konflikt z prawem, gdy odmówił zapłacenia podatku, protestując przeciwko proniewolniczej polityce rządu. Jednak następnego dnia go wypuszczono, gdy ktoś z rodziny zapłacił ów podatek. Esej "Obywatelskie nieposłuszeństwo" został uznany przez Tołstoja za jego najlepszy utwór i przetłumaczony na rosyjski. Thoreau aktywnie włącza się w nurt walki przeciw niewolnictwu, pisze eseje, wygłasza przemówienia, jednak pod koniec 1860 poważnie choruje na gruźlicę, umiera w 1862.

Urodził się w rodzinie kalwińskiego pastora. Początkowo przygotowywał się by pójść w ślady ojca, jednak pod wpływem lektury filozofów oświecenia takich jak Holbach, Helvetius i Rosseau porzucił studia i wyjechał do Londynu. Tam uczestniczy w spotkaniach kółek rewolucyjnych powstałych po rewolucji amerykańskiej. Pozostaje jednak nieco na uboczu, nieufny wobec ich entuzjazmu. Jednak na owych spotkaniach zostaje mu zaszczepiona myśl obrony praw człowieka, która zaprowadzi go wprost ku anarchizmowi. Uważał on bowiem, iż prawa człowieka powinny pozwolić na stworzenie rządu odpowiadającego potrzebom wszystkich ludzi. Zaś zastanawiając się nad takim rządem doszedł do wniosku, że nie powinno go być w ogóle.